Pagliyab ng WW2

Ang kaayusan at kagandahan ng mga istruktura at gusali ng Intramuros ay nasira sa pagdating ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Noong 1942, kahit idineklara ni Hen. Douglas MacArthur ang lungsod bilang “Open City”, lubusan pa rin itong pinaulanan ng bomba ng Hapon. Di kalaunan, nawasak ang buong Intramuros kasama ng ibang parte ng Maynila. Nasunog ang karamihan sa mga simbahan tulad ng simbahan ng San Nicolas at San Ignacio. Gumuho ang lahat ng gusali maliban sa isa, ang Simbahan ng San Agustin.

Ayon sa ilang pananaliksik, ang orihinal na plano ng mga Hapones para sa Maynila ay ang paglisan ng lahat ng naninirahan dito. Para kay Hen. Yamashita, mas makakabuting istratehiya para sa Hapon ang lisanin ang lungsod na ito at pasabugin na lamang ang lahat ng tulay o tawiran ng ciudad na maaaring gamitin ng mga sundalong Amerikano sa kanilang pagdating. Naisip ng Heneral na mahihirapan ang mga Hapones na dipensahan ang pook dahil sa laman nito ay mga istruktura at gusali na madaling masunog. Maliban dito, lubos na malaki ang kanyang populasyon. Sa kasamaang palad, hindi ito nasunod ng inatasan na manguna na si Rear Admiral Iwabuchi Sanji. Taliwas sa utos ni Yamashita, magpasya si Iwabuchi na gumawa ng depensa sa Intramuros laban sa parating na mga Amerikano.

Mula Pebrero 23 hanggang 28, kinuha ni Iwabuchi ang humigit kumulang na 4,000 na sibilyan sa Intramuros bilang ‘hostages’ sa isang desperadong paraan na kalabanin ang pwersang Amerika na dumating. Isang libong sibilyan ang walang kalaban-laban na pinatay ng mga tauhan ng Rear Admiral. Mga tatlong libo naman ang nakatakas o pinkawalan sa dapit hapon ng Pebrero 23. Ang natira ay namatay sa kalagitnaan ng putukan sa pagitan ng dalawang kampo.

Intramuros bago ang WWII

Kilala ang Intramuros bilang “Walled city of Manila” noong kapanahunan ng Espanyol. Ang lungsod na ito ang nagsilbing residencia ng mga pinakamayaman at pinakamakapangyarihan ng kamaynilaan, mga prayle, peninsulares, at opisyal ng Espanya ang nanirahan dito. Ang Intamuros ay imahen ng isang magarbo at maunlad na ciudad. Ang kanyang arkitektura at pisikal na ayos ay inayon sa sistema ng Amerika na kapansin-pansin dahil sa tuwid nitong mga kalye at pantay na distansya sa pagitan ng mga gusali.

Isang plaza ang makikita sa gitna ng pook kung saan matatagpuan ang katedral, at “City Hall”. Sa loob nito matatagpuan rin ang maraming simbahang Katoliko at mga unibersidad tulad ng Unibersidad ng Santo Tomas na pinatakbo ng mga orden ng relihiyong Katoliko. Dito rin makikita ang palasyo ng Gobernador Heneral at ng arsobispo, ang Palacio Arzobispal. Masasabing madalas ay masaya ang atmospera sa Intramuros. Bawat buwan ay may pista kung saan pinparada ng mga santo.

Ang Intramuros ang nagsilbing capital at sentro ng pamahalaan Espanyol sa Pilipinas. Ito ay pinalibutan ng mataas na pader at ‘moat’ bilang proteksyon mula sa mga pagsalakay ng mga pirata. Sa pagdating ng mga Amerikano, napagpasyahan ni Daniel Burnham na hindi baguhin ang istrukura ng lungsod. Nanatili ang mga pader pati na rin ang “grid street pattern” ng Intramuros.